Ο πλανήτης μας τις τελευταίες μέρες δοκιμάζεται από μία πρωτόγνωρη κατάσταση, για την οποία ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι.
Ο γνωστός πλέον ιός Covid-19 έχει εισβάλει στη ζωή μας και αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού εκατομμυρίων ανθρώπων καθημερινά. Χρειάζεται να παραδεχτούμε ότι αυτή την περίοδο εγκλεισμού εκτός από την υγεία μας, η καθημερινότητα μας και οι ανθρώπινες σχέσεις, βρίσκονται επίσης σε κρίση.
Ξεκινώντας από τους γονείς, οι οποίοι κουβαλάνε ένα μεγάλο φορτίο αυτές τις μέρες, και τα πρόσωπα που εμπλέκονται στη φροντίδα των παιδιών και των εφήβων, κρίνεται αναγκαία η επαρκής ενημέρωσή τους για τον τρόπο μετάδοσης του κορωνοϊού, Covid -19, τους κανόνες υγιεινής και προστασίας που πρέπει να τηρούνται, καθώς και για τις βασικές οδηγίες πρόληψης κατά της εξάπλωσής του. Αρχικά, χρειάζεται όλοι μας να ενημερωνόμαστε από επίσημους και έγκυρους φορείς και παράλληλα να διαχειριζόμαστε με προσοχή την πληροφόρηση από τα Μ.Μ.Ε και το διαδίκτυο. Συζητάμε με τα παιδιά, ειδήσεις, πληροφορίες, σχόλια που έχουν δει σε ποικίλα κοινωνικά μέσα και πιθανόν να τα έχουν προβληματίσει, ίσως και παραπληροφορήσει για την πραγματικότητα των γεγονότων. Οι έφηβοι θέλουν ειλικρινή, σαφή, έγκυρη και πρόσφατη πληροφόρηση. Ανταλλάσσουμε απόψεις μαζί τους σχετικά με τον ρόλο των Μ.Μ.Ε. και συμβάλλουμε στο να αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στα γεγονότα. Τους ενθαρρύνουμε να αναζητήσουν οι ίδιοι αξιόπιστες και επιστημονικά έγκυρες πηγές πληροφόρησης.
Γονείς και καθηγητές λειτουργούμε ως πρότυπα για τους μαθητές μας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τηρούμε πρώτα οι ίδιοι τα απαραίτητα και προτεινόμενα μέτρα προφύλαξης. Επίσης, χρειάζεται να ακολουθήσουμε μία υπεύθυνη και ψύχραιμη στάση απέναντι στα νέα καθημερινά συμβάντα, καθώς αυτό συμβάλλει στην υιοθέτηση παρόμοιας στάσης κι από τα παιδιά. Η επικοινωνία με πρόσωπα που ανήκουν στον οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό μας περιβάλλον, αποτελεί συνήθως μία καλή πηγή στήριξης και συμβάλλει στο να αισθανόμαστε περισσότερο ασφαλείς και λιγότερο αποκομμένοι από τις συνήθειες μας και τα άτομα που αγαπάμε. Η διατήρηση, όσο αυτό είναι εφικτό, ενός καθημερινού προγράμματος και δραστηριοτήτων που μας χαλαρώνουν και μας διασκεδάζουν, όπως διάβασμα, μουσική, αθλητικές δραστηριότητες στο σπίτι, περπάτημα, θεωρείται ευεργετική στην προκειμένη φάση. Τέλος, είναι απαραίτητο να συνεχίζουμε να φροντίζουμε τον ύπνο και τη διατροφή μας, γιατί το σώμα μας καταπονείται από τις όποιες αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες.
Στην περίπτωση που κάποιος από τη σχολική μας κοινότητα νοσήσει είναι σημαντικό όλοι να αποφύγουμε την απόδοση ευθυνών για πιθανή μετάδοση του ιού. Μεριμνούμε για την αποφυγή στιγματισμού άλλων παιδιών/προσώπων που έχουν νοσήσει ή έχουν ταξιδέψει. Όλοι μας χρειάζεται να μιλήσουμε και να εκφράσουμε σε γονείς, φίλους, έναν ειδικό, δυσάρεστα συναισθήματα, όπως φόβο, ανησυχία, άγχος, θυμό, ενοχές για την βίαιη εξάπλωση του συγκεκριμένου ιού και τις επιπτώσεις που εμφανίζει στη ζωή μας. Το μοίρασμα των συναισθημάτων και της ανησυχίας μας, βοηθά στο να μη μεγεθύνονται παράλογοι και υπέρμετροι φόβοι. Όλα αυτά τα δύσκολα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και αναμενόμενα, αλλά είναι σκόπιμο τυχόν παράλογες ανησυχίες να τεθούν σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο.
Γνωρίζουμε πως διανύουμε μία κρίση, μία δύσκολη περίοδο, η οποία όμως έχει αρχή, μέση και τέλος. Οι άνθρωποι είναι ψυχικά ανθεκτικοί, ώστε να αντεπεξέρχονται σε δύσκολες καταστάσεις και να πορεύονται με ψυχική υγεία και ευεξία. Χρειάζεται συνεχώς να θυμόμαστε, πως τα δύσκολα συναισθήματα αποτελούν φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις σε έντονες καταστάσεις που επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή. Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα αποτελούν σημαντικούς συμμάχους μας. Ακόμη και στις περιπτώσεις που νιώσουμε πως δεν τα καταφέρνουμε, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως χρειάζεται χρόνο για να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και ίσως δημιουργείται η ανάγκη να θέσουμε πιο εφικτούς και ρεαλιστικούς στόχους.
Η αλλαγή της οπτική μας γωνίας σε αυτή την πρωτόγνωρη και απρόβλεπτη συνθήκη, ίσως βελτιώσει την καθημερινότητά μας. Σίγουρα υπήρχαν δραστηριότητες και συνήθειες τις οποίες είχαμε παραμελήσει λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής (διάβασμα, ανακάλυψη νέας μουσικής και ταινιών, ενασχόληση με παλιά και νέα χόμπι, παιχνίδι, οικογενειακές δραστηριότητες). Αυτό το χρονικό διάστημα, το οποίο παρουσιάζεται ως μία παύση της καθημερινής μας ρουτίνας, αν αξιοποιηθεί και εμπλουτιστεί κατάλληλα, μπορεί να φέρει νέα δεδομένα, ιδιαίτερα χρήσιμα. Συνεχίζουμε να κάνουμε σχέδια για το μέλλον, καθώς οι μελλοντικοί ?ας στόχοι αποτελούν κινητήριο δύναμη και προϋπήρχαν της κρίσης που βιώνουμε. Ας αφήσουμε τη φαντασία και τη δημιουργικότητά μας ελεύθερη να δράσουν και ας αξιοποιήσουμε τον χρόνο που έχουμε με τον βέλτιστο τρόπο, χωρίς χρονικά περιθώρια. Ίσως αυτές οι μέρες, να είναι οι μοναδικές στη ζωή μας που δεν απαιτείται να κοιτάμε συνεχώς το ρολόι!
Καλή συνέχεια σε όλους!
Λάμπρου Μαίρη
Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Εθνικός Οργανισ?ός ?η?όσιας Υγείας (2020). Οδηγίες για παρα?ονή παιδιών και εφήβων στο σπίτι.
National Association of School Psychologists (2020). Talking to children about COVID-19 (Coronavirus): A Parent Resource
Χατζηχρήστου, X., Υφαντή, Θ., Λα?προπούλου, Κ., Λιανός, Π., Γεωργουλέας, Γ., Μίχου, Σ., Φραγκιαδάκη, ?., Αθανασίου, ?. (2020). Συζητώντας και στηρίζοντας τα παιδιά και τους εφήβους για τον Covid -19: Χρήσι?ες επιση?άνσεις για γονείς. Αθήνα: Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τ?ή?α Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
Χατζηχρήστου, X., Υφαντή, Θ., Λα?προπούλου, Κ., Λιανός, Π., Γεωργουλέας, Γ., Μίχου, Σ., Φραγκιαδάκη, ?., Αθανασίου, ?. (2020). Συζητώντας και στηρίζοντας τους ?αθητές για τον Covid-19: Χρήσι?ες επιση?άνσεις για εκπαιδευτικούς και σχολεία. Αθήνα: Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τ?ή?α Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ.